Μάθημα 3 - Αξίες II, Πεντάγραμμο, Κλειδί του Σολ

Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε ότι μπορούμε να ομαδοποιήσουμε τις ρυθμικές φράσεις όπως αυτές επαναλαμβάνονται σε ένα απλό ρυθμικό σχήμα.

Κανονικά στη μουσική υπάρχει σε ένα άλλο επίπεδο μία ακόμη ομαδοποίηση, αυτή των χρόνων, με τη χρήση των μουσικών μέτρων. [Μία πρωταρχική έννοια των μουσικών μέτρων πρωτοεμφανίστηκε  τον 12^ο αιώνα στη μουσική σχολή της Notre Dame με την εισαγωγή των ρυθμικών τρόπων.] Τα μέτρα χωρίζονται στο πεντάγραμμο με κάθετες γραμμές που ονομάζονται διαστολές, ενώ στο τέλος κάθε μουσικού έργου γράφεται διπλή διαστολή.

Μάλιστα το κάθε μέτρο χωράει συγκεκριμένο αριθμό χρόνων που ορίζεται από ένα κλάσμα που γράφεται στην αρχή κάθε μουσικού έργου. Ο αριθμητής μας δείχνει πόσους χρόνους θα έχουμε σε κάθε μέτρο και ο παρανομαστής μας δείχνει ποια αξία θα ισούται με ένα χρόνο (π.χ. 2/4 = 2 τα, 3/8 = 3 τι κοκ.).

Για να γράψουμε όμως μία μελωδία χρειαζόμαστε το πεντάγραμμο. Το πεντάγραμμο είναι ένα σύστημα που αποτελείται από πέντε γραμμές τις οποίες μετράμε από κάτω προς τα πάνω. Αυτές οι γραμμές δημιουργούν μεταξύ τους τέσσερα διαστήματα (κενά) τα οποία επίσης μετράμε από κάτω προς τα πάνω.

Επάνω στις γραμμές ή ανάμεσά τους (στα διαστήματα) γράφουμε τις νότες. Για να ξεκλειδώσουμε τα ονόματα από τις νότες χρησιμοποιούμε το κλειδί. Το κλειδί του Σολ της 2^ης γραμμής ορίζει ότι η νότα που θα γράφεται στη 2^η γραμμή θα ονομάζεται Σολ.

Στο παρακάτω παράδειγμα συνοψίζουμε όλα τα παραπάνω σε ένα ρυθμό σε 2/4 στη νότα Σολ:

Και πάλι βέβαια μπορούμε να δημιουργήσουμε επαναλαμβανόμενα ρυθμικά σχήματα που ξεπερνούν το όριο του μέτρου. Σε 2/4:

Σε 3/4:

Και σε 4/4: